۲۰ژانویه، روز پیروزی خون سرخ شیعیان جمهوری آذربایجان بر ارتش سرخ شوروی

روز۲۰ ژانویه ۱۹۹۰ نه تنها در تاریخ مردم جمهوری آذربایجان به عنوان روز عزا و روز کشتار دسته جمعی مردم مسلمان آذربایجان توسط ارتش سرخ شوروی شناخته می شود، بلکه بایستی به عنوان یکی از روزهای عزا در جهان اسلام نیز مورد توجه قرار گیرد.با روی کار آمدن میخائیل گورباچف در سال ۱۹۸۵ در شوروی ؛ ارامنه استان خودمختار قره باغ که در چارچوب حکومت شوروی سوسیالیستی آذربایجان در کنارجمعیت آذری و مسلمان این استان؛ از خودمختاری برخوردار بودند؛ با بهره گیری از فرصت پیش آمده؛ ادعای استقلال از آذربایجان و پیوستن به ارمنستان را مطرح کردند ومتعاقب آن از سال ۱۹۸۸ هزاران شهروند آذری مسلمان ساکن درجمهوری ارمنستان از این کشور اخراج و به سوی آذربایجان روانه شدند؛ ارامنه ساکن در استان خودمختار قره باغ کوهستانی نیز با کشتار و زورساکنان آذری این استان را از خانه های خود بیرون کرده و آنها را وادار به ترک دیار آبا و اجدادی ومهاجرت به دیگر نقاط آذربایجان کردند؛ ارامنه ساکن در جمهوری آذربایجان در مواجهه با خشم مسلمانان نیز ناگزیر به ترک خاک آذربایجان شدند؛ این وضعیت بهانه ای برای دخالت ارتش سرخ شوروی بود و در نیمه های شب ۱۹ ژانویه و بامداد ۲۰ ژانویه ۱۹۹۰ ارتش سرخ شوروی با تانک؛ نیروهای نظامی و آرایش کاملا ً جنگی وارد باکو شد و به روی مردم بی دفاع و غیر نظامی آتش گشود که فاجعه ای دردناک رقم زده شد .کشتار مردم آزادیخواه از اولین ساعات ۲۰ ژانویه در تاریکی شب آغاز شد ، صدای سلاحهای سبک و سنگین دشمن سکوت و آرامش باکو را بر هم زد و صدای وحشتناک انفجارها و رگبارها از دورترین نقاط شهر شنیده می شد. مردم با سنگ و چوب و با فریاد های الله اکبر در مقابل تانک های ارتش سرخ شوروی ایستادگی کردند و با خون سرخ خود به دفاع از اعتقادات خود پرداختند ولی در برابر سلاحهای گرم قدرت مقاومت را از دست داده و از میدان عقب نشستند.گرچه آمارها از میزان شهدای فاجعه ۲۰ژانویه متفاوت است ولی بر اساس برخی آمارها در این شب فراموش نشدنی و غم انگیز باکو، بیش از ۱۳۰انقلابی معترض جان باخته و بیش از هشتصد نفر زخمی شدند. صدها ماشین و خانه تخریب شد؛ پس از استقلال ؛ دولت آذربایجان این روز را عزای عمومی اعلام کرده و در مراسم ویژه این روز ؛ حتی سفیر روسیه نیز شرکت کرده و با تقدیم گل ؛ نسبت به اقدام ارتش سرخ ؛ ابراز نارضایتی می نماید . در تعطیلی های جمهوری آذربایجان تنها ۲۰ ژانویه به عنوان روز عزای ملی نامیده و تعطیل است .فاجعه ۲۰ژانویه و عکس العمل مردم مسلمان جمهوری آذربایجان در مقابل آن به خوبی نشان داد که همه سیاستهای لنینی و استالینی که در صدد از بین بردن علائق ملی و دینی ملتها و اقوام مختلف بودند، کارایی نداشته و مردم جمهوری آذربایجان همچنان با شعارهای دینی خود رو در روی تانکها و ماموران مسلح ارتش سرخ شوروی ایستادگی کردند.